Le Malade imaginaire

TROISIEME INTERMEDE


C'est une cérémonie burlesque d'un homme qu'on fait médecin, en récit, chant et danse. Plusieurs tapissiers viennent préparer la salle, et placer les bancs en cadence. Ensuite de quoi, toute l'assemblée, composée de huit porte-seringues, six apothicaires, vingt-deux docteurs, celui qui se fait recevoir médecin, huit chirurgiens dansants et deux chantants, entre et chacun prend ses places selon son rang.

ENTREE DE BALLET

PRAESES
Sçavantissimi doctores,
Medicinae professores,
Qui hic assemblati estis;
Et vos, altri messiores,
Sententiarum Facultatis
Fideles executores,
Chirurgiani et apothicari,
Atque tota compania aussi,
Salus, honor et argentum,
Atque bonum appetitum.

Non possum, docti confreri,
En moi satis admirari
Qualis bona inventio
Est medici professio;
Quam bella chosa est et bene trovata,
Medicina illa benedicta,
Quae, suo nomine solo,
Surprenanti miraculo,
Depuis si longo tempore,
Facit à gogo vivere
Tant de gens omni genere.

Per totam terram videmus,
Grandam vogam ubi sumus;
Et quod grandes et petiti
Sunt de nobis infatuti.
Totus mundus, currens ad nostros remedios
Nos regardat sicut deos;
Et nostris ordonnanciis
Principes et reges soumissos videtis.

Donque il est nostrae sapientiae,
Boni sensus atque prudentiae,
De fortement travaillare
A nos bene conservare
In tali credito, voga, et honore;
Et prendere gardam a non recevere
In nostro docto corpore
Quam personas capabiles,
Et totas dignas remplire
Has plaças honorabiles.
C'est pour cela que nunc convocati estis,
Et credo quod trovabitis
Dignam matieram medici
In sçavanti homine que voici;
Lequel, in chosis omnibus,
Dono ad interrogandum,
Et à fond examinandum
Vostris capacitatibus.

PRIMUS DOCTOR
Si mihi licentiam dat dominus praeses,
Et tanti docti doctores
Et assistantes illustres
Très sçavanti bacheliero,
Quem estimo et honoro,
Demandabo causam et rationem quare
Opium facit dormire.

BACHELIERUS
Mihi a docto doctore
Demandatur causam et rationem quare
Opium facit dormire.
A quoi respondeo,
Quia est in eo
Vertus dormitiva,
Cujus est natura
Sensus assoupire.

CHORUS
Bene, bene, bene, bene respondere.
Dignus, dignus est intrare
In nostro docto corpore.
Bene, bene respondere.

SECUNDUS DOCTOR
Cum permissione domini praesidis,
Doctissimae Facultatis,
Et totius his nostris actis
Companiae assistantis,
Demandabo tibi, docte bacheliere,
Quae sunt remedia
(Tam in homine quam in muliere)
Quae, in maladia
Dite hydropisia,
(In malo caduco, apoplexia, convulsione et paralysia)
Convenit facere.

BACHELIERUS
Clysterium donare,
Postea seignare,
Ensuita purgare.

CHORUS
Bene, bene, bene, bene respondere.
Dignus, dignus est intrare
In nostro docto corpore.

TERTIUS DOCTOR
Si bonum semblatur domino praesidi
Doctissimae Facultati,
Et companiae ecoutanti,
Demandabo tibi, docte bacheliere,
Quae remedia eticis,
Pulmonicis atque asthmaticis,
Trovas à propos facere.

BACHELIERUS
Clysterium donare,
Postea seignare,
Ensuita purgare.

CHORUS
Bene, bene, bene, bene respondere.
Dignus, dignus est intrare
In nostro docto corpore.

QUARTUS DOCTOR
Super illas maladias
Dominus bachelierus dixit maravillas;
Mais, si non ennuyo doctissimam facultatem
Et totam companiam honorabilem,
Tam corporaliter quam mentaliter hic praesentem,
Faciam illi unam quaestionem:
De hiero maladus unus
Tombavit in meas manus,
Homo qualitatis dives comme un Crésus.
Habet grandam fievram cum redoublamentis,
Grandam dolorem capitis,
Cum troublatione spiriti et laxamento ventris;
Grandum insuper malum au côté,
Cum granda difficultate
Et pena a respirare:
Veuillas mihi dire,
Docte bacheliere,
Quid illi facere.

BACHELIERUS
Clysterium donare,
Postea seignare,
Ensuita purgare.

CHORUS
Bene, bene, bene, bene respondere.
Dignus dignus est intrare
In nostro docto corpore.

IDEM DOCTOR
Mais, si maladia
Opiniatria
Non vult se guarire,
Quid illi facere?

BACHELIERUS
Clysterium donare,
Postea seignare,
Ensuita purgare,
Reseignare, repurgare, et reclysterizare.

CHORUS
Bene, bene, bene, bene respondere.
Dignus, dignus est intrare
In nostro docto corpore.

PRAESES
Juras gardare statuta
Per Facultatem praescripta,
Cum sensu et jugeamento?

BACHELIERUS
Juro.

PRAESES
Essere in omnibus
Consultationibus
Ancieni aviso,
Aut bono,
Aut mauvaiso!

BACHELIERUS
Juro.

PRAESES
De non jamais te servire
De remediis aucunis,
Quam de ceux seulement almae Facultatis,
Maladus dût-il crevare,
Et mori de suo malo?

BACHELIERUS
Juro.

PRAESES
Ego, cum isto boneto
Venerabili et docto,
Dono tibi et concedo
Virtutem et puissanciam
Medicandi,
Purgandi,
Saignandi,
Perçandi,
Taillandi,
Coupandi,
Et occidendi
Impune per totam terram.

ENTREE DE BALLET
Tous les chirurgiens et apothicaires viennent lui faire la révérence en cadence.

BACHELIERUS
Grandes doctores doctrinae
De la rhubarbe et du sené,
Ce serait sans douta à moi chosa folla,
Inepta et ridicula,
Si j'alloibam m'engageare
Vobis louangeas donare,
Et entreprenoibam ajoutare
Des lumieras au soleillo.
Des etoilas au cielo,
Des flammas à l'inferno,
Des ondas à l'oceano,
Et des rosas au printano,
Agreate qu'avec uno moto,
Pro toto remercimento,
Rendam gratias corpori tam docto.
Vobis, vobis debeo
Bien plus qu'à naturae et qu'à patri meo:
Natura et pater meus
Hominem me habent factum;
Mais vos me (ce qui est bien plus)
Avetis factum medicum:
Honor, favor et gratia,
Qui, in hoc corde que voilà,
Imprimant ressentimenta
Qui dureront in secula.

CHORUS
Vivat, vivat, vivat, vivat, cent fois vivat,
Novus doctor, qui tam bene parlat!
Mille, mille annis, et manget et bibat,
Et seignet et tuat!

ENTREE DE BALLET
Tous les chirurgiens et les apothicaires dansent au son des intruments et des voix,
et des battements de mains, et des mortiers d'apothicaires.

CHIRURGUS
Puisse-t-il voir doctas
Suas ordonnancias,
Omnium chirurgorum
Et apothicarum
Remplire boutiquas!

CHORUS
Vivat, vivat, vivat, vivat, cent fois vivat,
Novus doctor, qui tam bene parlat!
Mille, mille annis, et manget et bibat,
Et seignet et tuat!

Puissent toti anni
Lui essere boni
Et favorabiles,
Et n'habere jamais
Quam pestas, verolas,
Fievras, pluresias,
Pluxus de sang, et dysenterias!

Vivat, vivat, vivat, vivat, cent fois vivat,
Novus doctor, qui tam bene parlat!
Mille, mille annis, et manget et bibat,
Et seignet et tuat!

DERNIERE ENTREE DE BALLET
Des médecins, des chirurgiens et des apothicaires qui sortent tous,
selon leur rang, en cérémonie, comme ils sont entrés.


Introduction au Malade imaginaire
L'Ecole des femmes - Le Bourgeois gentilhomme (extrait)
Littérature francophone virtuelle - Publications ou Sommaire de ClicNet

25 mars 1996
cnetter1@swarthmore.edu